Veelgestelde vragen over ISO 14001
Bij het verkennen van ISO 14001 certificering komen dezelfde vragen steeds terug. De officiële norm is verkrijgbaar via NEN en certificering verloopt via de RvA . Hieronder vind je praktische antwoorden.
Is ISO 14001 verplicht?
Wettelijk is certificering niet verplicht. Er bestaat geen Nederlandse wet die ISO 14001 voorschrijft. Je mag zonder certificaat ondernemen.
Maar in de praktijk wordt het steeds vaker gevraagd. Grote opdrachtgevers, vooral in de industrie en bij de overheid, stellen het als eis of laten het meewegen in aanbestedingen. Zonder certificaat kom je dan niet in aanmerking of scoor je lager.
De CSRD-wetgeving verhoogt de druk verder. Grote bedrijven moeten rapporteren over duurzaamheid en willen dit ook van hun toeleveranciers. Een ISO 14001 certificaat helpt om aan die verwachtingen te voldoen.
Wat kost ISO 14001 certificering?
De kosten variëren sterk per bedrijfsgrootte. Voor een klein bedrijf met 1-25 medewerkers ligt het totaal in het eerste jaar tussen de 5.000 en 12.000 euro. Voor een middelgroot bedrijf tussen de 12.000 en 25.000 euro. Voor grote organisaties kan het oplopen tot 50.000 euro of meer.
Deze bedragen omvatten advieskosten, de certificeringsaudit, en de interne audit. Lees meer op de pagina kosten en tijdlijn.
Hoe lang duurt het traject?
De doorlooptijd hangt af van je startpositie en bedrijfsgrootte. Een klein bedrijf kan in drie tot vijf maanden klaar zijn. Een middelgroot bedrijf heeft vijf tot zeven maanden nodig. Grotere organisaties moeten rekenen op zes tot negen maanden.
Als je al ISO 9001 gecertificeerd bent, kan het traject korter zijn omdat je veel elementen kunt hergebruiken.
Hoe lang is het certificaat geldig?
Een ISO 14001 certificaat is drie jaar geldig. Gedurende die periode komt de auditor elk jaar langs voor een surveillance-audit om te controleren of je het systeem onderhoudt.
Na drie jaar volgt een hercertificeringsaudit. Bij succes ontvang je een nieuw certificaat voor de volgende drie jaar.
Kan ik het zelf doen zonder adviseur?
Dat kan, vooral bij kleinere bedrijven met overzichtelijke processen. De officiële norm en informatie van SCCM geven voldoende handvatten.
Het voordeel van zelf doen is kostenbesparing op advieskosten. Het nadeel is dat het meer interne tijd kost en dat de kans op afwijkingen bij de audit groter is als je geen ervaring hebt.
Een middenweg is beperkte begeleiding inhuren voor de kritieke onderdelen, zoals de gap-analyse en de voorbereiding op de audit, en de rest zelf doen.
Wat is het verschil met ISO 9001?
ISO 9001 richt zich op kwaliteitsmanagement: het voldoen aan klanteisen en het verbeteren van klanttevredenheid. ISO 14001 richt zich op milieumanagement: het beheersen van milieu-impact en het verbeteren van milieuprestaties.
De structuur van beide normen is identiek. Ze volgen de High Level Structure, wat combineren eenvoudig maakt. Veel organisaties hebben beide certificeringen in een geïntegreerd KAM-systeem: Kwaliteit, Arbo, Milieu.
Kan ik ISO 14001 combineren met ISO 9001?
Ja, en dat is vaak verstandig. Beide normen hebben dezelfde structuur, dus veel onderdelen kun je hergebruiken. Je context- en stakeholderanalyse, je documentbeheer, je interne auditproces, en je directiebeoordeling gelden voor beide.
De audits kun je ook combineren. Een gecombineerde audit is goedkoper dan twee afzonderlijke audits. De besparing is typisch twintig tot dertig procent.
Lees meer op de pagina combineren met ISO 9001.
Zijn er subsidies beschikbaar?
Er zijn diverse subsidieregelingen die kunnen bijdragen aan de kosten van certificering of de onderliggende verbetermaatregelen.
De MIA/Vamil-regeling biedt fiscaal voordeel voor investeringen in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen. Dit is niet specifiek voor ISO 14001, maar als je investeringen doet om aan de norm te voldoen, kunnen die in aanmerking komen.
Sommige branches en regio’s hebben specifieke regelingen voor duurzaamheid of kwaliteitsverbetering. Check bij je branchevereniging of bij RVO welke mogelijkheden er zijn.
Wat als ik de audit niet haal?
Bij minor afwijkingen krijg je tijd om deze op te lossen, typisch negentig dagen. Je certificaat wordt afgegeven zodra je bewijs aanlevert dat de afwijkingen zijn opgelost.
Bij major afwijkingen is een heraudit nodig. De auditor komt terug om te verifiëren dat de ernstige tekortkomingen zijn opgelost. Dit kost extra geld en tijd.
Het niet halen van de audit bij de eerste poging is niet het einde. De meeste afwijkingen zijn op te lossen. Maar het is wel frustrerend en duur. Een goede voorbereiding voorkomt dit.
Moet ik een milieucoördinator aanstellen?
De norm vereist geen specifieke functie. Je moet wel iemand aanwijzen die verantwoordelijk is voor het rapporteren aan de directie over de prestaties van het milieumanagementsysteem.
Bij kleinere bedrijven is dit vaak de directeur zelf of iemand die het erbij doet, bijvoorbeeld gecombineerd met kwaliteit. Bij grotere organisaties is een dedicated milieucoördinator of KAM-coördinator gebruikelijk.
Wat zijn milieuaspecten?
Milieuaspecten zijn elementen van je activiteiten, producten of diensten die kunnen leiden tot milieu-impact. Voorbeelden zijn energieverbruik, waterverbruik, afvalproductie, emissies naar lucht, en gebruik van grondstoffen.
Je identificeert welke milieuaspecten relevant zijn voor jouw organisatie en beoordeelt welke significant zijn. Voor de significante aspecten stel je doelstellingen en maatregelen vast.
Lees meer op de pagina milieuaspecten bepalen.
Moet ik alles meten?
Je moet die zaken meten die nodig zijn om te bepalen of je je doelstellingen haalt en of je systeem effectief is. Dit betekent niet dat je alles moet meten.
Focus op de significante milieuaspecten. Als energieverbruik significant is, meet je dat. Als geluidemissie niet significant is, hoef je die niet te meten. De norm vraagt om proportionaliteit.
Wat als er wet- en regelgeving verandert?
Je moet een actueel overzicht houden van de wet- en regelgeving die van toepassing is op je milieuaspecten. Dat betekent dat je veranderingen bijhoudt en je systeem indien nodig aanpast.
Bronnen om veranderingen te volgen zijn de website van Infomil , nieuwsbrieven van brancheverenigingen, en alerts van adviesbureaus. Je kunt dit ook uitbesteden.
Wat is het verschil met EMAS?
EMAS is het Eco-Management and Audit Scheme van de Europese Unie. Het is strenger dan ISO 14001 en vereist onder andere een publieke milieuverklaring.
EMAS bouwt voort op ISO 14001 en voegt extra eisen toe. Als je EMAS-geregistreerd bent, voldoe je automatisch aan ISO 14001. Andersom niet.
In de praktijk is ISO 14001 veel gangbaarder. EMAS wordt vooral door grote organisaties met sterke duurzaamheidsambities gebruikt.
Kan een zzp’er ook certificeren?
Ja, de norm is schaalbaar. Een zzp’er met beperkte milieuaspecten kan certificeren. De audit is dan kort, meestal een halve dag tot een dag, en de kosten zijn navenant lager.
De vraag is of het de investering waard is. Voor een zzp’er met minimale milieu-impact is de toegevoegde waarde beperkt. Maar als klanten het vragen of als je in een sector werkt waar het gebruikelijk is, kan het zinvol zijn.
Hoe verhoudt ISO 14001 zich tot de CSRD?
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) verplicht grote bedrijven om te rapporteren over duurzaamheid. ISO 14001 helpt bij het structureren van je milieudata, maar is op zichzelf niet voldoende voor volledige CSRD-compliance.
Wat ISO 14001 wel biedt, is een systeem om milieuaspecten te identificeren, te meten en te verbeteren. Die data is bruikbaar voor CSRD-rapportage. Steeds meer grote bedrijven vragen daarom ISO 14001 van hun leveranciers.
Volgende stap
Nog vragen? Neem contact op met een certificerende instantie of een adviseur. Of start met het stappenplan als je klaar bent om te beginnen.